تنها یاور رسول خدا در شب ترور
این مطلب در تاریخ 22 آذر 1394 در سایت تبیان منتشر شد. (+)
مبارک باد بر تو ای پسر ابیطالب که خداوند در برابر فرشتگانش به تو مباهات میکند و میبالد.( تفسیر ثعلبى؛ ج2؛ ص 126)
این کلماتی است که جبرئیل به علی بن ابیطالب علیهالسلام میگفت؛ زمانی که به همراه میکائیل به فرمان خدا مأمور محافظت از علی علیهالسلام شده بود؛ جبرئیل در کنار سرِ علی بود و میکائیل در پایین پایش؛ در لیلة المبیت.
در آن شب بود که خداوند به جبرئیل و میکائیل گفت: من بین شما برادرى و اخوت ایجاد کردم و عمر یکى از شما را طولانىتر از دیگری قرار دادم. کدامیک از شما حاضر است از خودش بگذرد و زندگى دیگرى را بر خود مقدم کند؟ هیچکدام حاضر نشدند تا فدای دیگری شوند. به آنها وحى شد که چرا مثل علی نیستید؟ میان او و محمد صلیالله علیه واله نیز برادری و اخوت برقرار کردم و اکنون على در بستر پیغمبر خوابیده و آماده شده تا جان خویش را فداى او سازد. به زمین بروید و حافظ او در برابر دشمنان باشید. (تفسیر ثعلبى؛ ج2؛ ص 126)
شب سرنوشتساز
وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّـهِ ۗ وَاللَّـهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛
و نیز از مردمان کسی هست که در طلب خشنودی خداوند از سر جان برمیخیزد، و خداوند به بندگانش رئوف است. (بقره؛ 207)
مسیر تاریخ با یک جانفشانی تغییر کرد؛ نور اسلام که میرفت برای همیشه خاموش شود با فداکاری پسر ابیطالب جان دوباره گرفت. نهتنها جان گرفت بلکه شعله کشید و عالَم را روشن کرد.
یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللَّـهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّـهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ۞هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛
میخواهند نور الهی را با سخنان خویش خاموش کنند و حال آنکه خداوند کمال بخش نور خویش است، ولو آنکه کافران ناخوش داشته باشند۞او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاده است تا آنان را بر همه ادیان پیروز گرداند، ولو مشرکان ناخوش داشته باشند. (صف؛ 8-9)
پیشرفت اسلام و افزایش لبیکگویان پیامبر و گسترده شدن تعداد آنها به خارج از مکه، بر کفار گران آمد. آنها از هر راهی که میتوانستند با او مقابله میکردند. تا اینکه نوبت به مرحله نهایی رسید: قریش بر قتل پیامبر صلیالله علیه واله اتفاق نظر پیدا کردند. میگفتند که با رحلت ابیطالب، کسی نیست که محمد را یاری کند. برای همین تصمیم گرفتند که از هر قبیلهای یک جوان برومند را انتخاب کنند تا هرکدام ضربه شمشیری بر پیامبر بزنند و از این راه، توان دشمنی بنیهاشم با همه قبایل قریش را از آنها بگیرند. (تاریخ یعقوبی؛ ج 2؛ ص 39)
پیامبر صلیالله علیه واله از اصلیترین یاورش، علی علیهالسلام، یاری خواست. درخواست پیامبر چیز کوچکی نبود؛ هرچند از او خواست تا در بسترش بخوابد و زمینه هجرت او به یثرب را فراهم کند ولی این خوابیدن، ممکن بود پایان زندگی علی باشد؛ اما علی مثل همیشه درخواست نبی را اجابت کرد و برای امنیت رسول خدا، امنیت خویش را در خطر انداخت.
آن شب، مسیر تاریخ با معامله علی علیهالسلام عوض شد؛ معاملهای که در آن حاضر شد جان خود را در قبال رضایت خداوند بفروشد. هرچند پیش از آن به او وعده جانشینی پیامبر داده شد، اما او به همان هم دل نبسته بود و ترجیح داد جانش را به خطر اندازد و پیامبر، سالم بماند نه اینکه با کشته شدن پیامبر زودتر ردای خلافت به تن کند.
ابوجعفر اسکافى مدعی است که جریان خوابیدن على علیهالسلام در بستر پیغمبر صلیالله علیه واله به تواتر ثابت شده و غیر از کسانى که مسلمان نیستند و افراد سبکمغز آن را انکار نمىکنند. (تفسیر نمونه؛ ج 2؛ ص 78)
اگر علی علیهالسلام نبود ...
اگر آن شب درخواست پیامبر اجابت نمیشد، حتماً مشرکین او را ترور کرده بودند و با آن پایداری که از مردم آن دوره سراغ داریم، فاتحه اسلام خوانده شده بود.
آن شب بعد از خروج اعجاز گونه پیامبر از منزل، فردی به مشرکین اطلاع داد که چه نشستهاید؟ محمد رفت. او بعد از خروج از منزل خاکی بر شما پاشید و از میان شما عبور کرد. مشرکین دستی بر سر خویش کشیدند و خاک را دیدند؛ اما آنچه مانع آنها شد که ادعای مدعی را دنبال کنند و از محاصره خانه دست بکشند و در جای دیگری دنبال پیامبر باشند صحنهای بود که در خانه پیامبر میدیدند: آنها میدیدند که محمد مانند هر شب ردای سبزش را بر سر کشیده و در بسترش خوابیده. آنها قسم خوردند که این محمد است که خوابیده و صبحگاهان به عمرش خاتمه خواهند داد. (نک: ما أخفاه الرواة من لیلة المبیت؛ ص 27)
مدینه، جان گرفتنش، مدینة النبی شدنش، مقر حکومت اسلامی شدنش و در یک کلام، شرافتش را مدیون علی علیهالسلام است.
منابع
- ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1422 ق
- الحسنی، سید نبیل، ما أخفاه الرواة من لیلة المبیت على فراش النبی صلى الله علیه وآله وسلم، کربلاء، العتبة الحسینیة المقدسة، 1433 ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1371 ش، دهم
- یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر
- این مطلب را هم ببینید: عذاب الهی در لیلة المبیت