شیوه های برخورد امام هادی ع با غالیان - قسمت سوم (پایانی)

با توجه به این که عصر امام دهم، فاصله چندانی با آغاز دوران غیبت ندارد، اهمیت واکنش و پاسخ امام ع به اقدامات غالیان، روشن می‌شود؛ امام هادی ع با توجه به آثار منفی که افکار غلات بر جامعه اسلامی می‌گذاشت و همچنین خطر این افکار که بیش از خطر دشمنان نامسلمان بر امت اسلامی بود، محاربه غالیان را بی‌پاسخ نگذاشت و به راه‌های گوناگون بر افشای دسیسه‌های آن‌ها و تحقیر افکار افراطی‌شان کوشید.

البته شیوه امام در این مبارزه محدود به مقابله با غلات نبود، بلکه حضرت فرصت را مغتنم شمرده و افکار و آراء صحیح اسلامی را بیان می‌فرمود.

شیوه های برخورد امام هادی ع با غالیان - قسمت دوم

غلو در لغت به معنای تجاوز از حد و بالا بردن از جایگاه حقیقی است. غالیان کسانی هستند که بندگان خدا را از مقام عبودیت بالا برده و صفات خدا و افعال او را براى آنان ثابت کنند.

غلو یک پدیده غیرطبیعی و ناشی از فساد عقیده است. دلیل این فساد نیز، چیزی نیست جز عدم فهم دین و دوری از حقیقت بندگی خدا و شگفت‌زدگی از کرامات مخلوق به جای معجزات خالق. این پدیده همان طور که قرآن به آن اشاره می‌کند در سایر ادیان نیز به چشم می‌خورد.

پس از وفات رسول الله ص، اولین ادعای غلوآمیز از سوی خلیفه دوم در مورد نامیرایی پیامبر بود. این امر را می‌توان جرقه‌ای بر آغاز جریان‌های افراطی و انحرافی در تاریخ اسلام دانست. اوج این جریان‌ها را در عصر امام صادق ع که همراه با ظهور فرق مختلف، فضای نسبتاً وسیعی برای بحث‌های مختلف علمی فراهم بود، شاهدیم، به طوری که در کتب روایی، روایات فراوانی از امام صادق ع در این باب نقل شده است.

شیوه های برخورد امام هادی ع با غالیان - قسمت اول

همواره افرادی در صراط مستقیمی که خداوند از طریق انبیاء و اولیاء به مردم نشان داده است، دچار لغزش می‌شوند؛ عده‌ای در طی طریق، کوتاهی می‌کنند و عده‌ای دچار افراط می‌شوند. اما همیشه، سعادت از آن رهروان مسیر هدایت است که پیرو کتاب خدا و رسول الله هستند.

کسانی که بر صراط مستقیم قدم می‌گذارند، در برابر دو گروه منحرف، وظیفه‌ای بر عهده دارند؛ بعد از آن که آنان را متذکر اشتباهشان کردند، ولی پشیمانی‌شان را ندیده؛ بلکه اصرارشان بر گمراهی را مشاهده کردند، باید از آن‌ها بیزاری جسته و آن‌ها را مورد لعن و نفرین قرار دهند تا طمع به ایجاد فساد در مسیر حق نکنند و چیزی از انحرافاتشان به مؤمنان نفوذ نکند.

در بین این دو گروه، خطر افراطیان بیشتر است، چرا که آن‌ها بدترین مخلوقات هستند؛ آن‌ها عظمت خداوند را کوچک جلوه می‌دهند و ربوبیتش را در مخلوقاتش می‌بینند. از این رو از مشرکان و نامسلمانان نیز خطرناک‌ترند. همین امر اهمیت برخورد و ایستادگی در برابر این گروه را تبیین می‌کند.